ယေန႕ကရင္လူငယ္မ်ားထားရွိရမည့္အနာဂတ္အျမင္

၁။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြ ဘယ္ကလာၾကသလဲ၊ ကရင္ေတြရဲ႕မူလဇာတိကဘယ္ကလဲ၊ ဧရာ၀ တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသက ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြရဲ႕ မူရင္းေဒသပဲလား၊ ဆုိတဲ့ေမးခြန္းေတြကုိ ကၽြန္ ေတာ္ ေတာ္ေတာ္စိတ္၀င္စားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရွးဦးသာသနာျပဳေတြရဲ႕ စာေပ စာတမ္း ေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္လုိက္လံရွာေဖြခဲ့တယ္။ ဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လုိေရးတဲ့ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြ ေတြ႕ခဲ့ သလုိ၊ ျပင္သစ္၊ အီတလီလိုေရးခဲ့တဲ့ သာသနာျပဳမ်ား ေတြရဲ႕မွတ္တမ္း ေတြလည္း ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၁၈ ရာစုနဲ႕ ၁၉ ရာစုမွာ ေရးသားခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းေတြ၊ ၂၀ ရာစုမွာ တုိင္းရင္းသား ကရင္ေခါင္: ေဆာင္းမ်ားကုိယ္တုိင္ေရးသားခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းေတြကုိ ခုထိတုိင္ ေတြ႕ ျမင္ ႏုိင္ပါေသးတယ္။  ကရင္ အေၾကာင္း သီးျခားေရးသားထားတာမ်ိဳး ရွိသလုိ၊ သာသနာျပဳ သမိုင္း နဲ႕ဆက္ႏြယ္ျပီး ေရးသား ထား တာမ်ိဳးလည္းေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီလုိေရွးေဟာင္း မွတ္တမ္း ေတြကုိ အေျချပဳ ျပီး တင္ျပထားတဲ့ ေစာ ေအာင္လွ ရဲ႕ ကရင္သမိုင္းကုိ လည္းဖတ္ခဲ့ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ အပုိင္းက ဒ႑ာရီ (Legendary) ဆန္တယ္ လုိ႕ေျပာ ႏုိင္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ အပုိင္းေတြက ေတာ့ ဆက္လက္ေလ့လာ သုေတသနျပဳစရာ ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ 

၂။ ကၽြန္ေတာ္ဖက္က သုံးသပ္ျပီးအတည္ျပဳ တင္ျပခ်င္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ ကရင္ေတြဟာ ေရွးပေ၀ သဏီကတည္း ကတည္ရွိေနတဲ့လူမ်ိဳးတစ္မိ်ဳး၊ လက္ရွိျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အဦးဆုံးတည္ရွိ/ ၀င္ေရာက္ လာ တဲ့လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၊ ကုိယ္ပုိင္ ဓေလ့ထုံးတမ္းစဥ္လာ၊ စာေပအႏုပညာနဲ႕ တည္ရွိခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳး၊ အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ မင္း လုပ္သူ ေတြရဲ႕အုပ္စုိး မႈေအာက္မွာဖိႏွိပ္ခံခဲ့ ရတဲ့လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၊ အဂၤလိပ္ ကုိလုိနီ အစုိးရလက္ ထက္မွာ စင္ျမင့္ေပၚအထုိက္အသင့္ေရာက္လာတဲ့လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၊ နဲ႕ အခုထိတုိင္ လက္ရွိျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႕ ကမၻာ ေပၚမွာ တည္ရွိေနတဲ့လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးလုိ႔ပဲ ဆုိခ်င္ပါတယ္။ ကရင္ေတြ ဘယ္ကလာ သ လဲ ဆုိတာ ထက္ ကရင္ေတြ ဒီမွာ အခုရွိေနေသးတယ္ ဆုိတဲ့ အခ်က္ က ကၽြန္ေတာ္ ပုိျပီးစိတ္၀င္စား တဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ကမၻာ့လူဦး ေရနဲ႕အတူ ကရင္ေတြ ဟာ ေရွးပေ၀သဏီကဆုိရင္ လူဦးေရ အေနအထားအရ၊ ရာ၊ ေထာင္၊ ေသာင္း၊ ေလာက္ပဲရွိေန ခဲ့ရာ ကေန အခုဆုိရင္ သိန္း ဂဏန္း ေတာင္္မကေတာ့ပါဘူး။ သန္းနဲ႕ခ်ီရွိ ေနၾကပါျပီ။  ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ရဲ႕ လူသားအရင္းအျမစ္ေတြပဲ။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံသာမက အျခား တုိင္း ႏုိင္ငံမွာ လည္းေရာက္ရွိေနတာဟာ လည္းကၽြႏု္ပ္တုိ႕ရဲ႕ အင္အား တစ္ခုပဲ။ အခုလုိ တစ္ကမၻာ တစ္ရြာ ျဖစ္လာ တဲ့ေခတ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕တေတြ ဘယ္မွာေန၊( where are we?) ဘာ ေတြလုပ္ေနၾကသလဲ ( what are we doing?) ဆုိတာ ထက္ ကၽြန္ေတာ္တို႕တေတြ ဘယ္လုိ ဆက္သြယ္ မႈယူျပီး ( how we get connected and work for a common goal) ဘုံ ဦးတည္ ခ်က္ အတြက္ ဘာလုပ္ၾကမလဲဆုိတာ က သာ ပုိ အေရးၾကီးေနပါတယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္၀ ကၽြန္း ေပၚ ေဒသ က ေတာ့ လက္ရွိ ကမၻာ့ေျမပုံေပၚ မွာ ကရင္ေတြ တစ္စုတစ္ေ၀းနဲ႕ အမ်ားဆုံး ေနထုိင္ရာ ေဒသလုိ႔ ေျပာရင္ မွား မယ္မထင္ပါဘူး။ (ကရင္ျပည္နယ္၊ တနသၤာရီတုိင္းနဲ႕ဆက္စပ္ေနတဲ့ ယုိး ဒယား ႏုိင္ငံဘက္ပုိင္းကျပည္နယ္ေတြမွာ လည္း ကရင္ေတြအ မ်ားဆုံး ေနထုိင္ရာေဒသ အျဖစ္ လက္ရွိေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္)။

၃။ ႏွစ္ (၆၀) ေက်ာ္၊ ျဖတ္သန္းလာခဲ့ တဲ့ လြတ္လပ္ေရးရျပီး လက္ရွိျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ သမိုင္းမွာ ျမစ္၀ ကၽြန္းေပၚ၊ ကရင္ျပည္နယ္နဲ႕ အျခားကရင္ေတြရွိတဲ့ ျပည္နယ္၊ တုိင္းအသီးသီးမွာ  ကရင္ေတာ္ ေတာ္ မ်ားမ်ား ဟာ လူမ်ိဳးနဲ႕စာေပ ေမွးမွိန္ျခင္းပ်က္သုန္းဖုိ႕ အႏၱရယ္ ျပဳမႈ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံခဲ့ ရပါ တယ္။ ဒီလုိ ျပင္းထန္လွ တဲ့ ရုိက္ခ်က္ေတြ ၾကားမွာ ကရင္ေတြဟာ မားမားမတ္မတ္ ရင္ဆုိင္ ေက်ာ္ျဖတ္ လာၾကတာ ဟာ ခုခ်ိန္ ထိပါပဲ။ ျပင္းထန္တဲ့ ရုိက္ခ်က္ရဲ႕အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ ကရင္ ေတာ္ေတာ္ မ်ား မ်ားကရြာ ေပ်ာက္ၾက တယ္။  မိသားစုေပ်ာက္ၾကတယ္။ စာေပ ေတြေပ်ာက္ၾက တယ္။ တခ်ိဳ႕ စကား ေတြလည္း ေပ်ာက္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း အျခားတုိင္း တစ္ပါး ေရာက္ၾကတယ္။ ဒီလုိခက္ခဲ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ အေျခအေန ၾကားမွာ အမ်ိဳးသားစာေပ နဲ႕ဘာသာ စကားကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ထိန္းသိမ္း ျမွင့္တင္ေပးတဲ့ ပုိးကရင္/ စေကာကရင္ခရစ္ယာန္ အသင္း ေတာ္မ်ား၊ အျခားဘာသာေရး၊ လူမႈေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ကုိ ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႕က ေက်းဇူးတင္ ပါတယ္။ ဂုဏ္ျပဳပါတယ္။  သာသသနာျပဳၾကီးေတြရဲ႕ ခ်မွတ္ခ်န္ထားခဲ့တဲ့ အေမြအနွစ္ နဲ႕ Mandate  ကုိ မားမား မတ္မတ္ ေဖာ္ေဆာင္ လုပ္ကုိင္နုိင္ခဲ့ျခင္းေတြအတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ တစ္မ်ိဳး သားလုံက ဂုဏ္ ယူၾက ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ 

၄။ ကမၻာ့ ကုလသမၼဂၢ က ေၾကညာ ခ်က္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာေပၚ မွာ ရွိတဲ့ ဘာသာစကားေပါင္း (၅၉၀၀) ေလာက္မွာ တစ္၀က္က ထိမ္းသိမ္းမႈ မရွိရင္ ဒီ ၂၁ ရာစု မကုန္မွီ လုံး၀ ပေပ်ာက္ သြား ေတာ့မွာ ျဖစ္တယ္။ (ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဘာသာစကားေပါင္း ၁၃၅ မ်ဳိး ရွိတယ္ လုိဆုိတယ္)။

The United Nations (UN) said on May 14, 2009 at Lagos, that 5900 languages worldwide may become extinct before the end of the 21^st century if measures to protect them are not introduced. The United Nations (UN) said that languages remain critical to the achievement of the Millennium Development Goals (MDGs) 2015, on education, urging that children should be taught their dialects at an early age. 

 

၂၀ ရာစုအတြင္း ေအာင္ျမင္တဲ့တီထြင္မႈေတြျဖစ္တဲ့ (ကြန္ျပဴတာ ၁၉၄၁)၊( ကြန္ျပဴတာ ကြန္ယက္ WWW၊ ၁၉၉၀) တုိ႕ ရဲ႕အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈေတြေၾကာင့္ ကမၻာ့ ဆက္သြယ္မႈ၊ ဖလွယ္မႈေတြက က်ဳံ႕ လာတယ္။ replay ကုိ မၾကည့္ခ်င္ေတာ့ပဲ real time (Live) ကုိပဲ ၾကည့္ခ်င္လာၾကတယ္။ အင္ အားၾကီးတဲ့ ဘာသာ စကား ေတြက အင္အားနည္းတဲ့ ဘာသာစကားကုိ ၀ါးျမိဳလာၾကတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ထုိက္သင့္တဲ့ ကုိယ္ခံအား မေကာင္းရင္ ကရင္ဘာသာစကားေတြဟာလည္း ၂၁ ရာစု ရဲ႕ ဘာသာ စကား၀ါးျမိဳျခင္း virus ကေန ကင္းလြတ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ကုိယ္ခံအားေကာင္းေအာင္ ဘယ္လုိ လုပ္ၾကမလဲ။ ကုိယ္ခံ အား မေကာင္း လုိ႕ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ မ်ိဳးျပဳတ္ႏုိင္တယ္။ ဒီေန ရာမွာ ဆင့္ ကဲျဖစ္စဥ္ အေၾကာင္း ကုိ ေလ့လာခဲ့တဲ့ သိပံပညာရွင္ၾကီး ခ်ားလ္စ္ ဒါ၀င္ ရဲ႕ အဆုိ အမိန္႕ေလး ကစိတ္၀င္စား စရာေကာင္းတယ္။ “ It is not the strongest species that can survive nor the most intelligent but the most responsive to change”. မပ်က္သုန္းပဲ ဆက္ လက္တည္ျမဲတဲ႕ မ်ိဳးေစ့ဗီဇ( မ်ိဳးႏြယ္စု ) ဆုိတာ အင္အားေကာင္းလြန္းလုိ႕ လည္းမဟုတ္ ဘူး၊ ထက္ျမက္လြန္း လုိ႕လည္း မဟုတ္ဘူး၊ ေျပာင္းလဲမႈ အေပၚလုိက္ေလ်ာညီေထြ တုန္ျပန္ႏုိင္ျခင္း ေၾကာင့္သာျဖစ္ပါတယ္။ 

၅။ ေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ အရာရာေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ ေျပာင္းလဲေနျခင္း သည္သာ မေျပာင္း လဲပဲရွိေနပါတယ္။ Philosophical statement တစ္ခုပါ။ “ Nothing is permanent, everything is changing, only change is not changing”…ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြ အခု ၂၁ ရာစု အထိ ရွိေနေသး တယ္ဆုိတာ ေခတ္အဆက္ဆက္ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ေျပာင္းလဲျခင္းေတြ အေပၚ ဟန္ခ်က္ ညီညီ ကစား တတ္လုိ႕ပဲ လုိ႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဆုိးညစ္တဲ့ အုပ္စုိးသူ မင္းေတြရဲ႕ ေခတ္မွာ ကရင္ ေတြ ဟာ ေရွာင္ ရွားျပီး ေတာၾကိဳေတာင္ၾကားေတြမွာ ပုန္းလွ်ိဳၾကတယ္။ ဘ၀ျမွင့္တင္ေပးသူ ေတြနဲ႕ ေတြ႕ လာတဲ့ ေခတ္မွာ လည္း ပညာတတ္အသုိင္းအ၀န္းထဲ၀င္ဆန္႕လာျပန္တယ္။ ေျပာင္းလဲခဲ့တဲ့ ေခတ္ ကာလ အေပၚ ကစားခဲ့ၾကတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ဘုိးေဘးေတြရဲ႕ ကစားကြက္ေတြပါပဲ။  အခု ေခတ္ ကာလက ေျပာင္းလဲမႈေတြ က ျမန္ဆန္ လာတယ္။ ယွဥ္ျပိဳင္မႈေတြလည္းျဖစ္လာတယ္။ အ ရင္က ရာစု တစ္စု ေလာက္ အခ်ိန္ယူ တည္ေဆာက္ ရတဲ့ အလုပ္ ေတြဟာ အခုဆုိ ဆယ္စု ႏွစ္ပုိင္း ထဲ မွာ ျပီးေျမာက္ ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ လာႏုိင္ၾကတယ္။ အရင္က လနဲ႕ ခ်ီၾကာ သြားရတဲ့ ခရီး ေတြလည္း နာရီ ပုိင္းအ တြင္းနဲ႕ ေရာက္ လာႏုိင္ၾကတယ္။ အခ်ိန္ (Time)  နဲ႕ ေနရာ (Space) ေတြ က်ဳံ႕လာပါတယ္။ ”ေျပာင္း လဲျခင္းကုိေစာင့္ စားေနမွာလား၊ ေျပာင္းလဲျခင္းကုိဖန္တီးၾကမွာ လား” ဆုိတဲ့ အေမးမွာ ‘ Don’t wait for change! but make change happen” ဆုိတာ ျဖစ္လာေနပါျပီ။ ေျပာင္းလဲမွာကုိ မေစာင့္နဲ႕ ေျပာင္း လဲလာေအာင္လုပ္ေဆာင္ပါ။ ဆုိတဲ့ စကားက မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ ပုိျပီးအေလး သာ သလုိျဖစ္ေနပါျပီ။  ကၽြန္ေတာ္ တုိ႕ကရင္ေတြဟာ ေျပာင္း လဲ ျခင္းကုိ မကုိင္ တြယ္တတ္ရင္ ေျပာင္း လဲျခင္းရဲ႕ သားေကာင္ သာလွ်င္ ျဖစ္ၾကပါလိမ့္မယ္။ “ If we can not be masters of change, we  will be victims of change”! လုိ႕ဆုိပါတယ္။ ေျပာင္းလဲျခင္းရဲ လႈိင္းလုံးကုိ မစီးႏွင္းတတ္ရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ တေတြ ေျပာင္း လဲျခင္းလႈိင္းလုံး ေအာက္မွာ ႏွစ္ျမဳပ္ ၾကမွာပဲ။ ဒါ ဟာေခတ္ ကာလအဆက္ဆက္က စိန္ေခၚမႈ ေတြျဖစ္ခဲ့သလုိ အခု ကာလ ရဲ႕စိန္ေခၚမႈ လည္းျဖစ္ ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႕ ကရင္ ဘုိး ေဘးမ်ားေတြဟာ ေခတ္ကာလ ရဲ႕လႈိင္းလုံး ၾကီးေတြကုိ ပုိင္ပုိင္ ႏုိင္ႏုိင္ စီးႏွင္းႏုိင္ခဲ့ ၾကလုိ႕ပဲ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႕တေတြ႕ ဒီ ၂၁ ရာစု အထိ သယ္ေဆာင္ လာႏုိင္ခဲ့ၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပုခုံးေျပာင္းတာ ၀န္ရ ယူရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ရဲရင့္ျပတ္ သားၾကဖုိ႕ရန္ လုိအပ္လာပါျပီ။ ဒီေျပာင္း လဲလာတဲ့ ေခတ္ရဲ႕ လုိင္းလုံးေတြကုိ ဘယ္ လုိစီးႏွင္းျပီး ခရီး ဆက္ၾကရမလဲ ဆုိတာကုိ ကရင္ ေတြ႕ ဆုံပြဲတုိင္း မွာ ေဆြးေႏြးစရာ ေခါင္းစဥ္ တစ္ခုအျဖစ္ အျမဲပါ ၀င္သင့္ပါတယ္။  

၆။ ကမၻာ့ ေျမပုံေပၚနဲ႕ ကမၻာ့လူမ်ိဳးေတြၾကားမွာ ကရင္ေတြ ရွိေနေသးတယ္။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္ တို႕လက္ရွိပုိင္ဆုိင္ထားတဲ့ လူ႕အရင္းအျမစ္ပဲ။ ေထာင္၊ ေသာင္း၊ မကဘူး၊ သန္းခ်ီရွိေနတယ္။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ရဲ႕အေရအတြက္အရ အရင္းအျမစ္အင္အားစုေတြပဲ။ ရွိေနတဲ့အေရအ တြက္ ေတြကုိ ေပါင္းစည္းအင္အား ( collective force) တစ္ခုျဖစ္လာဖုိ႕ ဖန္တီးၾကရမွာျဖစ္တယ္။ အရည္ အခ်င္းအရ ျဖစ္တည္လာရမယ့္ အရင္းအျမစ္ေတြကုိေဖာ္ထုတ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။  အေျခ အေန တစ္ခု ေပၚမွာ မူတည္ျပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႕တေတြဟာ ေခ်ာင္းၾကိဳ၊ ေခ်ာင္းၾကား မွာေနခဲ့ၾက ပါတယ္။ အခုလုိ ပြင့္လင္း လာတဲ့ (infrastructure development) အေျခခံအေဆာက္အဦ၊ ဆက္သြယ္မႈ ေခတ္မွာ ကရင္ေတြ ဟာ ”လမ္းသာ”လာပါျပီ။  ေတာင္ေပၚက ကရင္ေတြ ”သာလာ” တဲ့လမ္း မေပၚေျပးဆင္းလာ ႏုိင္သ လုိ၊ ေျမျပန္႕ကရင္ေတြလည္း ”သာလာ”တဲ့ လမ္းမေပၚေျပး တက္လာ ႏုိင္ပါျပီ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ေျပးတက္ ၾကဖုိ႕ပဲလုိပါတယ္။ ထုိင္ေနလုိ႕ေတာ့ ခရီးမ ေပါက္ႏုိင္ ပါဘူး။ ေျပးလႊား ကစားရတဲ့ ေခတ္နဲ႕ အျပိဳင္အဆုိင္ေခတ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြ ႏုိင္ငံတကာ ဘုံကစားကြင္းထဲမွာ ၀င္ေရာက္ ကစားၾက ရပါေတာ့မယ္။ ထုိင္ခုံ ေပၚ ထုိင္ ျပီး ပြဲ ၾကည့္ ေနတဲ့ ပြဲၾကည့္ ပရိတ္သတ္ ( spectators ) ဘ၀ ကုိ စြန္႕ခြာျပီး ကစားသမား ( players) အျဖစ္ ေျပာင္း လဲၾက ခ်ိန္တန္ပါျပီ။ 

၇။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြဟာ အဂၤလိပ္အစုိးရလက္ထက္မွာ (၁၈၂၆-၁၉၄၇) role အခြင့္အလမ္း တစ္ခု၊ အရည္အေသြး capacity တစ္ခု တက္ လာခဲ့တယ္ ဆုိေပမယ့္၊ အမ်ားစုက ေနာက္လုိက္ (followers) စိတ္နဲ႕ပဲသြားခဲ့ျပီး ေခါင္း ေဆာင္ (leader) စိတ္နဲ႕ အရည္အေသြးေတြ ထုိက္သင့္ သေလာက္ မထြက္ေပၚလာခဲ့ပါဘူး။ ထင္ ရွား တဲ့ ကရင္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး တစ္ခ်ိဳ႕က လြဲလုိ႕ေပါ့ ေလ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြက သူမ်ား ေနာက္ လိုက္ရတာသိပ္ၾကိဳက္ၾကတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ လုပ္ခုိင္းရင္ ဘယ္သူမွ မလုပ္ခ်င္ၾကဘူး။ ေခါင္း ေရွာင္ခ်င္ၾကတယ္။  တာ၀န္ယူရဲတဲ့သတၱိလုိေန ေသးတယ္လုိ ျမင္မိတယ္။ အခြင့္အေရး ပိတ္ပင္မႈ ေတြနဲ႕ အဖိႏွိပ္ခံ ဘ၀ မွာ က်င္လည္ခဲ့ၾကရတဲ့ အခါမွာ ကုိယ့္ ကုိယ္ကုိ ယုံၾကည္မႈအား နည္း တတ္ၾက တယ္။ သူတစ္ပါးအေပၚ မွီခုိစိတ္ေတြ မ်ားလာတတ္တယ္။ ဒီေန႕ ဒီအားနည္းခ်က္ ေတြကုိ အားသာ ခ်က္ေတြအျဖစ္ေျပာင္းလဲ ၾကရ ပါလိမ့္မယ္။ ဒီအနာ အဆာ ေတြကုိ ကုသျပီး က်န္းမာသန္စြမ္း တဲ့ ကရင္လူ႕ေဘာင္လူ႕အဖြဲ႕ အ စည္း ေတြကိုထူ ေထာင္ၾကရ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါမွသာ ဒီ ၂၁ ရာစု မွာ ကရင္ ေတြဟာ ေတာက္ ေျပာင္တဲ့ အနာဂတ္ကုိ ဖန္တီးႏုိင္ၾက ပါလိမ့္မယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာလာတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းသစ္ မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြ ဟာ မီးေရာင္ ေအာက္က ဇါတ္ခုံ စင္ျမင့္ေပၚ မွာ တက္ ေရာက္ ေဖ်ာ္ ေျဖဖုိ႕ ေနရာယူၾကရပါေတာ့မယ္။ ခင္းက်င္း ထားတဲ့ သစ္ေသာ စင္ျမင့္ ေတြျဖစ္တဲ့၊ လူမႈေရး စင္ျမင့္၊ စီးပြားေရးစင္ျမင့္၊ နည္းပညာစင္ျမင့္၊ နုိင္ငံေရး စင္ျမင့္ေတြမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ကရင္ လူငယ္ မ်ိးဆက္သစ္ေတြ တက္ေရာက္ ေနရာယူ တင္ဆက္ဖုိ႕ လုိအပ္ေနပါျပီ။ အခုေလာ ေလာဆယ္ ရွိေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ကရင္ေခါင္း ေဆာင္ေတာ္ ေတာ္မ်ား မ်ားဟာ ဘာသာေရး စင္ျမင့္ ေပၚကပဲ ေနရာယူတာရွိေနေသးတယ္။ ဒီဘာသာေရး အပုိင္းမွာပဲ ကၽြန္ ေတာ္တုိ႕က အားသာ ေနလုိ႕ပဲလား၊ ပုိျပီး စိတ္၀င္စားမႈ မ်ားေနလုိ႕ ပဲလား၊ မဟုတ္ရင္လည္း ပုိျပီး ေလာကီ ေရးရာနဲ႕ ကင္း ကင္း ကြာကြာ ေနခ်င္လုိ႕ပဲလား ဆုိတာေတာ့မေျပာတတ္ဘူး။ လက္ရွိကရင္ အဖြဲ႕အစည္း ေတြရဲ႕ ေခါင္း ေဆာင္ ေတာ္ ေတာ္ မ်ားမ်ား ဟာ ဘာသာေရး၊ သာသနာေရးနဲ႕ ႏြယ္ ျပီး လူထုေရွ႕ ေရာက္ လာၾက သူေတြ မ်ား ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အထက္ကေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ စင္ျမင့္သစ္ ေတြမွာ လည္း ကရင္ လူငယ္မ်ိဳး ဆက္သစ္ ေတြ တက္ေရာက္ႏုိင္ဖုိ႕ရန္ ျပင္ဆင္ၾကရပါလိမ့္မယ္။ 

၈။ ေရာက္ရွိလာတဲ့ ၂၁ ရာစုမွာ ကရင္ေတြဟာ ” ကရင္တစ္မ်ိဳးတည္းျဖစ္ျခင္း” (Being One Karen), ဘုံအေျခခံအုပ္ျမစ္ ( common ground) တစ္ခုေပၚ ကေနရပ္တည္ျပီး လုပ္ရွား ဖုိ႕ရန္ လုိအပ္ ပါတယ္။ အေျခအေန၊ အေၾကာင္းတရား အမ်ိဳးမ်ိဳးေပၚ မွာ ကရင္ေတြဟာ ကြဲ ျပားျခား နားျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေတာင္ေပၚ၊ ေျမျပန္႕၊ ပုိး၊ စေကာ၊ ခရစ္ယာန္ကရင္၊ ဗုဒၵဘာသာကရင္၊ စာျဖဴ၊ စာနီ၊ စေနသင္းကရင္၊ အဂၤလီကန္ကရင္၊ စသည္ျဖင့္ ဘာသာေရး၊ ေဒသစကား၊ ေနထုိင္ရာေဒသ၊ အေပၚမူတည္ျပီး ကြဲျပားသြား ၾကပါတယ္။ ေဖာ္ျပပါ အလႊာ ကေန တဆင့္ ဆင္းလုိက္မယ္ ဆုိရင္ “ကရင္တစ္မ်ိဳး တည္းျဖစ္ၾကျခင္း” ( Being One Karen) ဆုိတဲ့ ဘုံရပ္တည္ခ်က္တစ္ခု မွာ ကၽြန္ ေတာ္တုိ႕ကရင္ေတြ ဆုံမွတ္တစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္ေနၾကမွ သာလွ်င္ စည္းလုံးခုိင္မာတဲ့ အင္အား စုတစ္ခု ဆုိတာေပၚ ထြက္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါကုိေတာ့ အမ်ိဳးသားေရးကုိ အေျခ ခံတဲ့ စုစည္းႏုိင္မႈ တစ္ခုလုိ႕ ေျပာ ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလုိ  “ကရင္ တစ္မ်ိဳး တည္းျဖစ္ၾကျခင္း” ( Being One Karen)  လုိ႕ေျပာတဲ့ အခါမွာ Unity in Diversity ကုိ ပဲ အေျခ ခံ မူအေနနဲ႕သြားရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဘာသာ ေရး၊ ကုိးကြယ္ ယုံၾကည္ မႈအရ ကြဲျပားႏုိင္တယ္။ ေနရာ ေဒသေပၚ မူတည္ျပီး ကြဲျပားၾကမယ္။ ေဒသခံစကား အရကြဲ ျပားၾက မယ္။ ဒါေပမယ့္ ”ကရင္တစ္မ်ိဳးတည္းျဖစ္ျခင္း” လုိ႕ေခၚ မယ့္ Being One Karen အလႊာ မွာ ကၽြန္ ေတာ္တုိ႕ အားလုံး ဆုံမွတ္ ယူၾက ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါသည္သာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ရဲ႕ မူလဇစ္ျမစ္ ( root ) ပဲ၊ အဲဒီ အျမစ္ ကေန၊ ကရင္ ပင္စည္၊ အကုိင္း အခက္ ေတြကုိ ေ၀ဆာ ေစၾကရ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

၉။ တစ္ကမၻာ တစ္ရြာျဖစ္ လာတဲ့ ေခတ္မွာ ကရင္ေတြ ပုိျပီး မၾကာခဏေတြ႕ဆုံ၊ စုစည္းၾက ရပါမယ္။ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးျခင္းယဥ္ေက်းမႈ တစ္ခုကုိ ေဖာ္ထုတ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။ ယခုလုိ က်င္းပတဲ့ ေတြ႕ ဆုံပြဲေတြကုိ ဒါထက္က်ယ္ျပန္႕တဲ ေတြ႕ဆုံပြဲေတြအထိ ျဖစ္ လာႏုိင္ဖုိ႕ ၾကဳိးစားၾကရပါမယ္။ ေက်း ရြာအလုိက္၊ ျမိဳ႕နယ္အလုိက္၊ ခရုိင္အလုိက္၊ တုိင္းေဒသအလုိက္၊ ႏုိင္ငံအတုိင္းအတာ၊ နိုင္ငံ တကာ အတုိင္းအတာ အထိ၊ ပုိမုိ က်ယ္ျပန္႕တဲ့ ေတြ႕ဆုံပြဲ ေတြကုိ ၂၁ ရာစု ရဲ႕ ပန္းတုိင္ တစ္ခု အျဖစ္ ထား ရွိၾက ရင္ မေကာင္းေပဘူးလား။  

၁၀။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ေနထုိင္ရာ ဧရာ၀ တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚ (ထီးထာကလုံး) မွာ ေတာ့ ကရင္ေပါင္း စည္းညီ ညႊတ္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ ေနၾကပါျပီ။ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႕ဟာ ေဒသအ လုိက္ က်င္းပတဲ့ ပြဲေတာ္ျဖစ္လာသလုိ၊ ကရင္ေက်းရြာ အသီသီးရဲ႕ ႏွစ္စဥ္ ပြဲေတာ္ျဖစ္ေနပါျပီ။ ကရင္ရုိး ရာ ၀တ္စုံေတြကုိ လည္းပြဲေတာ္ အခမ္းအနားေတြမွာ ခမ္းနားစြာေတြျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ေႏြရာ သီက ရင္စာ ေပသင္တန္း ေတြဟာလည္း ျမိဳ႕နယ္အသီးသီး (အားလုံးမဟုတ္ေသး ေသာ္ လည္း) ဦးစီးေဆာင္ရြက္ တဲ့ အဆင့္ အထိ တက္လာ ေနပါျပီ၊ ဒီႏွစ္ ေႏြရာသီ အတြက္ဆုိရင္ ကက္လသစ္အသင္းေတာ္ ကေန လူငယ္ ေတြကုိ (၉) ျမိဳ႕နယ္က စုေဆာင္းျပီး ဧရာ ၀တီ တုိင္း ေဒသၾကီးထဲမွာ (၁၂) ျမိဳ႕နယ္ကုိ ဆရာ/မ ဦးေရ (၇၀) ေစလႊတ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ အင္အား အေနအထားနဲ႕ လုပ္ေဆာင္လာႏုိင္ခဲ့တာ အခုဆုိရင္ (၅)ႏွစ္ေျမာက္ျဖစ္လာပါျပီ။  ကရင္ တုိင္းရင္း သားဖတ္စာကုိ လည္း ေက်ာင္ခ်ိန္ျပင္ပဖတ္စာ အျဖစ္ အစုိးရ မူလ တန္း ေက်ာင္း တစ္ခ်ိဳ႕မွာ ျပန္ လည္အသက္၀င္ေနပါျပီ။ ကရင္မိဘတုိင္းက မိမိတုိ႕ သား သမီးေတြကုိ ကရင္လုိ စကားေျပာေပး၊ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ကရင္နာမည္ေတြမွည့္ေပးျခင္း အားျဖင့္ ကရင္ျဖစ္ျခင္းကုိ ပုံေဖာ္သြား ေနၾက ပါျပီ။ တစ္ခ်ိဳ႕ ကရင္ရြာေတြလည္း ဗမာလုိေရာ၊ ကရင္လုိေရာ ပါတဲ ဆုိင္းပုတ္ေတြ တင္ ေနၾကပါျပီ။ ကရင္ ပညာတတ္လူငယ္ေလးေတြက ကရင္ရြာ တစ္ခ်ိဳ႔ေတြမွာ ေက်း ရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး မွဴး တာ၀န္ ယူၾက ပါျပီ။ ျမိ႕နယ္၊ ခရုိင္၊ တုိင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရုံးေတြမွာ မ်ိဳးဆက္သစ္ ကရင္လူ ငယ္ေတြ မ်ား မ်ားေတြ႕လာမယ့္ ၂၁ ရာစု ကုိ ေတြးျမင္ၾကပါစုိ႕လား။  အနာဂတ္က ရင္ေတြဟာ ရွိတဲ့ ေနရာ၊ ေရာက္တဲ့ ေနရာတုိင္းမွာ အသက္၀င္လႈပ္ရွား ေသာႏုိင္ငံသားေကာင္းမ်ား (active citizens) ျဖစ္ျပီး ၂၁ ရာစု ကုိ ပုံေဖာ္သြားၾက ပါစုိ႕လား။

…………..

Ref: Special Talk given at “ Pan Pwo Karen Christian Fellowship” held in Bishop Home, Yangon from 28 to 30 November 2013.

ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚကရင္လူငယ္ေတြ႕ဆုံပြဲ၊ မရမ္ေခ်ာင္းရြာ၊ ပုသိမ္၊ ဧရာ၀တီတုိင္းေဒသၾကီး

Fr. Henry Eikhlein

Catholic Diocese of Pathein

Ayeyarwaddy Region, Myanmar

May 21, 2014